Τέθνηκεν ἢ δὲν τέθνηκεν

(ἐγὼ γιὰ ζωντανὸ τὸν ἔxω πάντως...)

Κοιτάχτε τώρα πὼς ἔχει ἡ δουλειὰ ἐδῶ.

Ὁ Πλούταρχοςἤτανε μία χαρὰ παλικάρι. Δικός μας ἄνθρωπος. Βεβαίως ἤτανε καὶ πολυγραφότατος συγγραφέας. Ἕνα μικρὸ κουσούρι τὸ εἶχε βέβαια, ἦταν καὶ παπὰς τοῦ Ἀπόλλωνα στοὺς Δελφούς.

Παραδόξως πῶς γιὰ τὴν δεύτερή του ἰδιότητα, ἐφτιαξε (ἢ ἐν πάση περιπτώσει ἔγραψε)μιά παράξενη ἱστορία ὅπου: Ἕνας τυπάκος ὀνόματι Ἐπιθέρσης, δάσκαλος καὶ γραμματικός της ἐποχῆς, τὴν εἶδε κάποτε σώνει καὶ καλὰ νὰ πάει στὴν Ἰταλία γιὰ τουρισμό. Ἐπιβιβάσθηκε πρὸς τοῦτο σ' ἕνα πλοῖο τοῦ ὁποίου ὁ Αἰγύπτιος κυβερνήτης λεγόταν Θαμοῦς. Ἦταν ἤδη βράδυ ὅταν, καὶ ἐνῶ ἔπλεαν στὴν περιοχὴ τῶν Ἐχινάδων, σηκώθηκε δυνατὸς ἄνεμος, καὶ τὸ σκάφος παρασύρθηκε καὶ βρέθηκε κοντὰ στοὺς Παξούς. Τότε λοιπόν, ὁ Αἰγύπτιος Θαμοῦς ἔπαθε κάτι σὰν παράκρουση καὶ ἄρχισε νὰ ἀκούει ἀπὸ τὴν στεριὰ μία δυνατὴ φωνὴ ποὺ τοῦ ἔλεγε: «Ὅταν φτάσεις στὸ Παλῶδες, (μάλλον τὸ Βουθρωτὸ-ἀλβανικά Butrint) Θαμοῦς νὰ ἀναγγείλεις στοὺς κατοίκους ἐκεῖ πὼς ὁ μέγας Πᾶν ἀπέθανε».   Καὶ ἔτσι κι ἔγινε: μὲ τὸ ποὺ φτάσανε κοντὰ στὸ Παλῶδες, ''ἐκ πρύμνης βλέποντα τὸν Θαμοῦν πρὸς τὴν γῆν εἰπεῖν, ὥσπερ ἤκουσεν, ὅτι ὁ μέγας Πᾶν τέθνηκεν''  

Κάπως ἔτσι τὰ  περιγράφει ὁ Πλούταρχος στὸ ἔργο του ''Περί τῶν ἐκλελοιπότων χρηστηρίων'' ποῦ μπορεῖτε νὰ βρεῖτε ἐδῶ και να διαβάσετε την παρ. [17]

                                      

Καὶ κοιτάχτε τί ἔγινε τώρα μὲ τὴν ξεκάρφωτη παπαριὰ ποὺ ἔγραψε ὁ παπὰ-Πλούταρχος. Αὐτὴ τὴ φράση τὴν πῆραν μετὰ κάτι χριστιανογκαγκάδες ὅπως ὁ Εὐσέβιος ο Καισαρείας καὶ τὴν κάνανε μπαϊράκι τους, ἐξηγώντας ὅτι ἀφοῦ τὸ παραδέχεται κι ΄ ἕνας παπὰς (καὶ τί παπὰς δεσπότης τοῦ Ἀπόλλωνος ἦταν ὁ Πλούταρχος) εἰδωλολάτρης στὰ γραφτὰ του ὁ θάνατος τοῦ θεοῦ, σηματοδοτεῖ καὶ τὸ θάνατο τῆς Ἀρχαίας Θρησκείας συνεπώς και του Ἀρχαίου κόσμου και πολιτισμού.  (Εγὼ θυμᾶμαι ἀπὸ τὸ γυμνάσιο τὸ θεολόγο μας τὸν Τσῶνο νὰ χρησιμοποιεῖ αὐτὸ τὸ ἐπιχείρημα μαζὶ μὲ τὸν κατασκευασμένο τελευταῖο χρησμὸ τῆς πυθίας γιὰ νὰ μᾶς πείσει ὅτι τα μαντεία προφήτευσαν τὸ τέλος τοῦ ἀρχαίου παγανισμοῦ, τὸν ὁποῖο νίκησε ὁ Χριστὸς). Τοὺς βόλευε μία χαρὰ τοὺς ἀνθρώπους, ἀφῆστε ποὺ νικήσανε τελικὰ καὶ ἐπέβαλαν τὴ δική τους ἐκδοχὴ γιὰ τὸ ὅλον θέμα.

Τώρα γιατί τὰ γράφω ὅλα αὐτὰ πιθανὸν νὰ ρωτήσει κάποιος. Τὶς προάλλες ποὺ διάβαζα τὸ βιβλίο τοῦ  Robert Graves  ''Οἱ  Ἑλληνικοὶ Μύθοι''  στὸν πρῶτο τόμο καὶ στὴν σέλ. 103 βρῆκα μία πιὸ αἰσιόδοξη ἐκδοχὴ τοῦ ὅλου θέματος. (Τὸ βιβλίο μπορεῖτε νὰ τὸ καταβάσετε ἀπὸ ἐδῶ, διαβάστε τὸ ρέ! εἶναι ὡραῖο βιβλίο. Εἶναι ἀνεβασμένο καὶ σὲ image μορφὴ καὶ διαβάζετε εὔκολα στὸν ὑπολογιστή). Βεβαίως νὰ ποῦμε ἐδῶ ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ καπετάνιου, αὐτὸ τὸ "Ταμμοὺζ ἢ Θαμμοὺζ" κατὰ τύχη εἶναι καὶ ἡ ἀνατολίτικη ὀνομασία τοῦ "Ἄδωνι". (Δείτε: Η λατρεία του Άδωνη σε άλλους πολιτισμούς. Πέρα ἀπὸ τὸν γνωστὸ Ἄδωνη τοῦ ΛΑΟΣ  ὑπῆρχε καὶ ὁ ἀρχαῖος Ἄδωνις, ποὺ ἦταν ἀγαπητικὸς τῆς Ἀφροδίτης, καὶ ποὺ προσέξτε, εἶχε τὴν συνήθεια νὰ πεθαίνει καὶ νὰ ἀνασταίνεται μία φορὰ τὸ χρόνο, δίνοντας στοὺς χριστιανοὺς τὴν ἀρχικὴ ἰδέα γιὰ τὸ χριστιανικὸ Πάσχα). Πιθανολογεῖ ὡς ἐκ τούτου ὁ Graves για τούτον τον Θαμοῦν ότι μπορεῖ νὰ ἤτανε κομματάκι βαρήκοος -ἢ καὶ κομματάκι βραδύνους- καὶ ὅτι ἡ φωνὴ ποὺ ἄκουσε ἔλεγε ἄλλο πράγμα ἀπὸ αὐτὸ ποὺ κατάλαβε: Ὁ κουφὸ-Θαμοῦς παράκουσε ἡ παρανόησε τὴν φράση "Θαμοῦς! ὁ μέγας Πᾶν τέθνηκεν ! ", ἐνῶ στὴν πραγματικότητα οἱ φωνὲς ἔλεγαν: " ὁ θαμμοὺζ ὁ πᾶν-μέγας τέθνηκεν!", σὰ νὰ λέμε "ὁ  Ἀδωνις ὁ παμμέγας τέθvηκεv"...

Δὲν ξέρουμε, ἄλλωστε, καὶ τὴ ἐποχὴ ἤτανε μπορεῖ νὰ γιορτάζανε τὰ Ἀδώνια κάτι σὰν τὸ Πάσχα τοῦ Ἀδώνιδος, (μὴ γελᾶτε ρὲ οἱ ἀρχαῖοι γιόρταζαν τὸ θάνατο ἀλλὰ καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Ἄδωνι μὲ παρόμοιο μὲ τὸ σημερινὸ Πάσχα τρόπο μέχρι καὶ ἐπιτάφιο περιέφεραν στὰ Ἀδώνια. Δεῖτεἐδῶ) καὶ οἱ ἀρχαῖες καμπάνες μπορεῖ νὰ χτυπούσανε θλιμμένες, καὶ ὅλοι μαζὶ οἱ ἀρχαῖοι Παξινοὶ να ψέλνανε κάτι σὰν  τὸ "Αἳ γενεαὶπᾶσαι" καὶ ὁ Θαμοῦς νὰ παρανόησε. Καὶ πολὺ πιθανὸν λοιπόν, λόγω τῆς κουφαμάρας τοῦ Θαμοῦς, νὰ τὴν πάτησε τόσο ὁ κυβερνήτης, ἢ ὁ Ἐπιθέρσης ἢ ὅποιος ἄλλος τέλος πάντων ἔδωκε τὴν πλεροφορίαν στὸν παπά Πλούταρχο. Κι ἂς λένε  οἱ παπάδες τὰ δικά τους... Τὰ πράγματα δὲν εἶναι ποτὲ εὐθύγραμμα βεβαίως ἀλλὰ τέλος πάντων, ἐγὼ θεωρῶ σὰν ἀρκετὰ πιθανὴ τὴν ἑρμηνεία τοῦ Graves, γιατί δὲν ἐξηγεῖται ἀλλιῶς τὸ παράδοξον: Ἀπὸ τὴ μία ὁ παμμέγας Πᾶν ἀπέθανε, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἄλλη εἶναι ὁλοζώντανος ὡς τὶς μέρες μας!

Βέβαια πὼς θὰ μποροῦσα νὰ ἰσχυριστῶ  και τὸ ἀντίθετο ὅταν πρῶτος τὸ βροντοφώναξε ὁ Μέγιστος Παλαμᾶς:

«Ἡ γῆς μᾶς γῆ τῶν ἄφθαρτων

ἀερικῶν καὶ εἰδώλων,

πασίχαρος καὶ ὑπέρτερος

θεὸς μας εἲν' ὁ Ἀπόλλων.

Στὰ ἐντάφια λευκὰ σάβανα

γυρτὸς ὁ Ἐσταυρωμένος

εἲν' ὁλόμορφος Ἀδωνις

ροδοπεριχυμένος.

Ἡ ἀρχαία ψυχὴ ζεῖ μέσα μᾶς

ἀθέλητα κρυμμένη

ὁ Μέγας Πᾶν δὲν πέθανε,

ὄχι ὁ Πὰν δὲν πεθαίνει!».

                                          Ίαμβοι και Ανάπαιστοι εδώ στρ.37

Στὴ συνέχεια ἔρχεται καὶ ὁ ἀγαπημένος μου  William Burroughs, στὴν "Ἀποκάλυψή" του, (καὶ ὡς γνωστὸν μία Ἀποκάλυψις γράφεται γιὰ νὰ ἀποκαλύπτει πράγματα) ἰσχυρίζεται οὔτε λίγο οὔτε πολὺ πώς, ἐντάξει, κάτι κῶλο-ναυτικοὶ ἀκούσανε ὅτι ὁ Μέγιστος Πᾶν, ὡς θεὸς τοῦ πανικοῦ βέβαια ἐννοεῖ ἐδῶ, πέθανε, ὅμως:  «Ἀλλὰ ζεῖ ὁ Πάνας στὴν σφαίρα τῆς φαντασίας μας. Στὰ γραπτά, στὴ ζωγραφικὴ καὶ στὴ μουσική…..   Γιὰ συνέχεια πατῆστεἐδῶ.

 

Δὲν γίνεται νὰ ἔχει ὁ Βοὺς ἢ κάποιος ἄλλος ἄποψη περὶ τοῦ ἐὰν ὁ Μέγιστος ὁ Πὰν "τέθνηκεν" ἢ δὲν τέθνηκεν, χωρὶς νὰ λάβη ὓπ ὄψιν τοῦ αὐτὸ τὸ εξαιρετικό κείμενο τοῦ Burroughs. Αὐτὸ τὸ φοβερό και θαυμαστό ἐξαίσιο κείμενο!

Ἀλλὰ ἐδῶ τώρα, ἦρθε ἡ ὥρα νὰ κάνω μία ἀποκάλυψη ἀπὸ αὐτὲς ποὺ μόνο ὁ Βοὺς κάνει: Ὑπάρχει ἕνα μυστηριῶδες νῆμα ποὺ ὁδηγεῖ τὸν William Burroughs νὰ συνδέσει τὸν Πάνα μὲ τὸν Χασᾶν Ἰμπν Σαμπὰχ (Hassan-i Sabbah) τὸν ἀγαπημένο τοῦ  Burroughs φοβερὸ καὶ τρομερὸ γέρο τοῦ βουνοῦ, τὸν ἱδρυτὴ τοῦ φοβεροῦ καὶ τρομεροῦ κάστρου του Alamut, καὶ ἱδρυτὴ ἐπίσης τοῦ θρυλικού τάγματος τῶν Hashshashin (Ἀσασίνοι), οἱ ὁποῖοι ὑπὸ μίαν ἔννοιαν ἤσανε καὶ οἱ πρῶτοι συνειδητοὶ τρομοκράτες καὶ μὲ τὴν δράση τους ἔσπερναν μὲ ἀσασίνικο βέβαια τρόπο τὸν πανικὸ στοὺς κατοίκους τῶν γύρω περιοχῶν. Ἔτσι ἢ κάπως ἔτσι, τέλος πάντων  διότι ὡς γνωστόν, ὁ πανικός, εἶναι κάτι ποὺ ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸ Πάνα καί ὡς ὄνομα ἀλλὰ καὶ ὡς πράξη καὶ σκορπάει τὸν τρόμο. Καθόσον ἀγαπημένη ἀσχολία τοῦ Πανὸς ἦταν νὰ κρύβεται καὶ νὰ τρομάζει ἀνθρώπους καὶ ζῶα βγάζοντας ξαφνικὰ τὴν φοβερὴ κραυγὴ του, πράγμα ποὺ ἔκανε ἄλλωστε, κατὰ πὼς λέει καὶ ἡ παράδοση, καὶ στὸν Μαραθώνα ὅταν βοήθησε τοὺς Ἀθηναίους κατὰ τῶν Περσῶν κραυγάζοντας τὸ ὄνομά του, Πᾶν!.. Πᾶν!  Πᾶν!  τουτέστιν πανικὸς.

O ὀπoίος Πάvας, ἒv πάσει περιπτώσει, δείxvει ὁλoζώvταvoς μέxρι τὶς μέρες μας, καὶ καθόλoυ δὲv τov βλέπω vα "τέθvηκε"...